Taxus
Taxus baccata
Taxusfamilie (Taxaceae)
Oud en venijnig
Het zijn misschien de oudste bomen van Europa. Deze altijd groene coniferen, waarvan de vrouwelijke bomen knalrode vruchtjes dragen, kunnen zeer oud worden. Er zijn venijnbomen bekend die meer dan 2.000 jaar oud zijn. De langzaam groeiende naaldboom duikt dan ook op in veel oude sagen en legenden.
Venijnig is deze boom zeker te noemen. Het buigzame hout van de conifeer werd in de middeleeuwen veel gebruikt om vervaarlijke bogen van te maken en het gif kan dodelijk zijn voor mens en dier. Daarnaast zijn er veel positieve toepassingen van de taxus. Zo wordt het gif uit de naalden, taxol, gebruikt om kanker te genezen.
De ijf, zoals de venijnboom ook wel genoemd wordt, is veelal te vinden in parken, maar komt ook in de natuur wild voor langs beken en rivieren in Limburg en de Achterhoek.
Aanwezig in:
Hortus Botanicus AmsterdamHortus Alkmaar
Historische Tuin Aalsmeer
Hortus botanicus Leiden
Botanische Tuinen Universiteit Utrecht
Landgoed Schovenhorst
Botanische Tuin Arboretum Oudenbosch
Hortus Nijmegen
Hortus botanicus Haren / Groningen
Landgoed Twickel
Arboretum Poort Bulten
Nederlands Openluchtmuseum
ARTIS
Thema's
Is een kroonjuweel in het Nederlands Openluchtmuseum en het Landgoed Twickel.
De zaden, bladeren en schors zijn zeer giftig en kunnen dodelijke vergiftiging veroorzaken bij mens en dier.
Halverwege de vorige eeuw hebben wetenschappers aangetoond dat de taxine alkaloïden in de taxusboomschors gebruikt konden worden in de behandeling van kanker, en het anti-kankermedicijn Taxol werd in de jaren 90 van de vorige eeuw goedgekeurd voor gebruik.
De zaadrok (arillus) is een vlezige, bekervormige structuur die het zaad omhult; de schijnvrucht wordt door vogels gegeten die vervolgens het zaad verspreiden.
Taxus baccata heeft een lange traditie in de Engelse cultuur, omdat het hout van oudsher werd gebruikt voor het maken van bogen. De handboog van taxushout is beroemd als het Engelse wapen van de overwinning in de Slag bij Agincourt in 1415.
In Groot-Brittanië wordt de taxus veel aangetroffen op kerkhoven. Sommige van deze bomen zijn naar verluidt meer dan 2000 jaar oud, en dat zou kunnen betekenen dat de taxus in pre-christelijk Brittannië een heilige of religieuze betekenis heeft gehad.
De Taxus baccata is een dicht vertakte, langlevende wintergroene heester.
Omdat de Taxus baccata snoeien goed verdraagt, is deze plant zeer geschikt als heg. Meubelmakers werken graag met het hout van deze plant. Het wordt gebruikt voor het maken van handbogen en handvatten van gereedschappen. Bij verbranden geeft het een aangename geur.
Details
Omschrijving: | Naaldboom/conifeer, tot 18 m. |
---|---|
Verspreiding: | Europa, west-aziё en noord-afrika |
Leefgebied: | Eiken- en beukenbossen, vaak op krijt- of kalksteenbodems. |
Jaarcyclus: | Wintergroene vaste plant, bloeit meermalig |
Winterhardheid: | Tot -20 °c |
Bloeiperiode: | Maart - april |
Vruchtperiode: | September - november |
Vruchtkleur: | Rood |
Notities vruchten: | De rijpe zaden zijn door een bekervormig, vlezig, felrood of soms geel omhulsel omgeven. |
Op z'n mooist: | September - november |