Anna Paulownaboom of Keizersboom
Paulownia tomentosa
Paulowniafamilie (Paulowniaceae)
Koninklijke pionier
Hoewel de Anna Paulownaboom een boom is uit de binnenlanden van China, heeft de boom een Nederlands tintje. Het was de favoriete boom van de Russische Anna Paulowna, getrouwd met de Nederlandse koning Willem II. De koningin hield van extravagante planten en de grote hartvormige bladeren en enorme paarse trompetvormige bloemen van de boom bevielen haar wel. In het buitenland wordt de boom daarom ook ‘prinsessenboom’ of ‘keizersboom’ genoemd.
De boom is in Nederland in parken en tuinen aangeplant maar is van oorsprong een echte pionier. Na een verwoestende bosbrand kunnen de hittebestendige wortels snel uitlopen waardoor de boom als eerste gebruik kan maken van de door het vuur ontstane open plekken.
Thema's
Het snijden van paulowniahout is een kunstvorm in Japan en China.
De bladeren kunnen gekookt worden gegeten; de bloemen zijn eetbaar, bijvoorbeeld in een salade. Maar mensen eten de plant alleen in uiterste nood, wanneer er niets anders te eten is.
In het vroege voorjaar, voordat de bladeren uitlopen, verschijnen de geurende, licht lilapaarse bloemen. Hun geur doet denken aan vanille.
Met een afkooksel van de bladeren wast men nare zweren schoon en het schijnt de haargroei te bevorderen en grijs worden te voorkomen. De bladeren kunnen ook dienen als kompres bij kneuzingen. Het sap van de bladeren wordt gebruikt tegen wratten. De bloemen doen dienst bij de behandeling van huidaandoeningen. Een tinctuur van de bast wordt gebruikt bij de behandeling van koorts en delirium. Het heeft een samentrekkende werking en wordt ook gebruikt om parasitaire wormen te verdrijven.
Het hout wordt niet door insecten aangetast en men maakt er onder andere kisten, klompen, meubels, muziekinstrumenten van. Het is geschikt voor palen en balken in de bouw en een bron van houtskool. De stikstofrijke bladeren zijn een goed voedergewas en de wortels voorkomen bodemerosie. Verschillende Aziatische snaarinstrumenten zijn gemaakt van Paulownia tomentosa, waaronder de Japanse koto en de Koreaanse gayageum-citer.
De plant bevat een aantal potentieel giftige stoffen.
In China werd deze boom van oudsher geplant bij de geboorte van een meisje. De snelgroeiende boom ontwikkelde zich terwijl het meisje opgroeide. Wanneer ze ging trouwen werd de boom omgehakt en sneed men uit het hout voorwerpen voor haar bruidschat.
Details
| Omschrijving: | Boom, 8 - 12 m. |
|---|---|
| Verspreiding: | Noord-china |
| Leefgebied: | Bossen, 1300-2000 m. |
| Jaarcyclus: | Bladverliezende vaste plant, bloeit meermalig |
| Winterhardheid: | Kouder dan -20 °c |
| Bloeiperiode: | Mei |
| Bloemkleur: | Paars |
| Notities bloemen: | Bloemen zacht lila-paars. |
| Vruchtperiode: | Augustus - oktober |
| Vruchtkleur: | Bruin, groen |
| Notities vruchten: | Lichtgroene eenmaal rijp bruine doosvrucht. |
| Op z'n mooist: | April - mei |