Grote centaurie
Centaurea scabiosa
Composietenfamilie (Asteraceae)
Half mens, half paard of plant?
De grote centaurie is door de grote bloemen en een hoogte van 60 tot 120 cm een opvallende plantensoort. De grote centaurie onderscheidt zich van andere Nederlandse centauries door de paarse bloemen in combinatie met het veerdelige blad: het blad is tussen de bladlobben voor meer dan de helft ingesneden. Ondanks dat de soort in Nederland een ruime verspreiding kent, is ze hier vrij zeldzaam.
De oorsprong van de naam centaurie ligt in de Griekse mythologie. Een centaur (half mens, half paard) met de naam Cheiron zou met een korenbloem (Centaurea cyanus) de wond in de voet van Achilles genezen hebben. Het tweede deel van de wetenschappelijke naam, scabiosa, betekent schurft, een huidziekte waarbij bultjes en korsten ontstaan, vergelijkbaar met de omwindselbladen van de bloemhoofdjes, die prachtige franjes en kleurschakeringen hebben waardoor zij inderdaad op losse korsten lijken.
Thema's
Is een kroonjuweel in de Hortus Nijmegen.
De plant wordt onder andere gebruikt door het dambordje, een prachtige vlinder.
De plant krijgt tijdens de bloei veel bezoek van bijen.
Vroeger werd de grote centaurie toegepast als behandeling tegen schurft.
De rozet van gotische kathedralen is geïnspireerd op de bloembodem van de grote centaurie.
Details
Omschrijving: | Overige kruidachtige planten, tot 75 cm, met veervormge bladeren. |
---|---|
Verspreiding: | West- en midden-azië en europa, behalve in de meest zuidelijke delen |
Leefgebied: | Plantengemeenschap: de grote centaurie is een kensoort voor de klasse van de kalkgraslanden (festuco-brometea). |
Jaarcyclus: | Vaste planten, inclusief bomen en struiken |
Winterhardheid: | Tot -20 °c |
Bloeiperiode: | Juni - september |
Bloemkleur: | Paars, rood |
Notities bloemen: | Roodpaarse bloemhoofdjes tot 5 cm breed, meestal met vergrote buitenste bloempjes. |
Notities vruchten: | Een eenzadige dopvrucht of nootje. de vruchtjes zijn strobruin, tot 0.5 cm, met bijna even lang, iets paarsig gekleurd vruchtpluis. |
Op z'n mooist: | Juni - september |
Bronnen
http://www.floron.nl/publicaties/rode-lijst-2012,IUCNredlist.org, Heukels' Flora van Nederland, R. van der Meijden, 2005, 23e druk, Wolters Noordhoff,
https://nl.wikipedia.org/wiki/Grote_centaurie,
https://de.wikipedia.org/wiki/Skabiosen-Flockenblume,
https://www.rhs.org.uk/Plants/3370/i-Centaurea-scabiosa-i/Details?returnurl=%2fplants%2fsearch-re...