Boerenkool

De winters van vroeger

Kool (Brassica spp.) is economisch gezien het belangrijkste geslacht in de kruisbloemenfamilie (Brassicaceae). Soorten in deze familie hebben heel kenmerkende bloemen met 4 kroonbladen en 2 tot 4 kelkbladen, ze zijn tweeslachtig, dus met meeldraden en een (bovenstandig) vruchtbeginsel in één bloem. De vrucht is een tweekleppige doosvrucht, hauw of hauwtje genoemd. Alle in Nederland in het wild voorkomende Brassica-soorten (zwarte mosterd, koolzaad en raapzaad) hebben gele bloemen en zijn nakomelingen van gekweekte planten.

De typische koolsmaak komt door glucosinolaten, zwavelbevattende verbindingen die zich kunnen opsplitsen in mosterdolie, glucose en zwavelzuur.

Het meest bekend is de struikboerenkool (de Westlandse vormen), de dwergboerenkool blijft lager en wordt in ons land vooral in Brabant gekweekt.

De meeste boerenkool wordt lekkerder nadat de vorst er overheen is geweest, vanwege de vorming van suikers. Ook elders in Europa worden vormen van boerenkool gegeten: in Schotland (Scottish Kale), Toscane (Cavolo Nero), Portugal en Brazilië. De bladeren worden ook als veevoer gebruikt en de stevige, houtachtige stengels soms als wandelstok. Naast de gewone, groenbladige boerenkool zijn er allerlei kleurvormen, met paarsrode tot bijna zwarte bladeren.

Lees meer

Alle gekweekte kooltypen stammen af van de wilde kool (Brassica oleracea), een soort die nu nog voorkomt op rotskusten in West-Europa en het Middellandse Zeegebied. De naamgeving van al die verschillende vormen, van spruitkool tot broccoli, van bloemkool tot boerenkool, is in de loop van de jaren wel heel ingewikkeld geworden.

Kool wordt al meer dan 8.000 jaar in Noordoost-Europa gekweekt. Van de Acephala-groep, waartoe de boerenkool behoort, worden de bladeren gegeten. Brassica is een oude Latijnse plantennaam voor kool, oleracea komt van het Latijnse woord olus dat groente betekent; acephala komt uit het Grieks en betekent zonder hoofd; dit verwijst naar de eetbare bladeren die verspreid langs de stengel zitten.